जाणून घ्या पदार्थ पुन्हा गरम करून खाण्याचे दुष्परिणाम !

आपल्या शास्त्रात अन्नाला “पूर्णब्रह्म” म्हटले आहे. अन्न शिजवताना तसेच भोजन करताना आपण सात्विक वातावरण तयार करतो, तसेच जेवणाच्या आधी ‘वदनी कवळ घेता’ ही प्रार्थना देखील करतो. यामुळे अन्नाचा अपमान होणार नाही आणि त्याचा योग्य उपयोग होईल. म्हणूनच, अनेक वेळा आपण जेवण वाया जाऊ नये म्हणून सकाळी शिजवलेले अन्न रात्री पुन्हा गरम करतो किंवा रात्री शिजवलेले अन्न सकाळी गरम करून खातो. आपल्या घरांमध्ये हे सहजपणे होताना दिसते. परंतु, काही पदार्थ पुन्हा गरम केल्यास ते विषारी होऊन ते आपल्या आरोग्यासाठी अत्यंत धोकादायक ठरू शकतात. पदार्थ पुन्हा गरम करून खाण्याचे दुष्परिणाम भयंकर आहेत. यामुळे पोटदुखी, उलट्या, विषबाधा आणि इतर अनेक आरोग्यविषयक समस्या होऊ शकतात. जर आपल्या घरात हे घडत असेल, तर त्वरित सावध व्हा!

पदार्थ पुन्हा गरम करून खाण्याचे दुष्परिणाम :

फॅट्स आणि प्रथिनांच्या संरचनेत बदल: जेव्हा पदार्थ पुन्हा गरम केले जातात, तेव्हा त्या पदार्थात फॅट्स तयार होऊ शकतात. काही प्रथिनयुक्त पदार्थ पुन्हा गरम केल्याने त्यांच्या संरचनेत बदल होतो. याला प्रोटीन डी सॅच्युरेशन म्हणतात. यामुळे अन्नातील पोषक घटक कमी होतात आणि विषारी घटक तयार होऊ शकतात. हे वाईट बॅक्टेरियांच्या प्रमाणात वाढ करु शकतात, जे शरीरात रोग निर्माण करण्यास कारणीभूत ठरू शकतात.

पदार्थ पुन्हा गरम करायचे असल्यास : WHO (जागतिक आरोग्य संघटना) च्या मते, कोणत्याही अन्नाचा एकदाच शिजवावा. जर पुन्हा शिजवायचा असेल, तर तो ७० डिग्री सेल्सियस तापमानावर गरम करावा. पण पदार्थ अनेक वेळा गरम करणे आरोग्यासाठी धोकादायक ठरू शकते.

खालील पदार्थ पुन्हा गरम करून खाण्याचे दुष्परिणाम होतात :

1. तेल:

एकाच तेलात अनेक वेळा पदार्थ तळल्याने त्या तेलात हानिकारक घटक तयार होतात. हे तेल खाणं आपल्या आरोग्यासाठी धोकादायक ठरू शकते. विशेषतः तळलेल्या पदार्थांचा पुनःवापर टाळावा. एकाच तेलात अनेकवेळा पदार्थ पुन्हा गरम करून खाण्याचे दुष्परिणाम अनेक आहेत. 

2. भात:

अनेक घरांमध्ये भाताचा समावेश नियमितपणे होतो. उरलेला भात नंतर फोडणी देऊन पुन्हा गरम केला जातो. परंतु भात शिजवून दोन तासात त्याचा वापर न केल्यास, त्यात विशिष्ट प्रकारचे सूक्ष्मजीव (बॅक्टेरिया) वाढू शकतात. हे सूक्ष्मजीव शरीरासाठी हानिकारक ठरू शकतात.

3. पालक:

पालक अत्यंत पौष्टिक असतो आणि त्यात जीवनसत्त्वे भरपूर असतात. परंतु पालकाची भाजी पुन्हा गरम केल्यास त्यात विषारी घटक निर्माण होतात, जे कर्करोगास कारणीभूत ठरू शकतात. पालकाचा समावेश असलेले पदार्थ पुन्हा गरम करणे टाळावे, विशेषतः लहान मुलांच्या आहारात. पालकाचे पदार्थ पुन्हा गरम करून खाण्याचे दुष्परिणाम टाळावेत. 

4. बीट:

बीटमध्ये नायट्रिक ऑक्साइड असतो, जो आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. परंतु बीट पुन्हा गरम केल्यास, तो नायट्रिक ऑक्साइड नायट्रेटमध्ये बदलतो, जो कर्करोगाशी संबंधित असू शकतो.

5. अंडे:

अंडे अनेक लोकांच्या आवडीचे असतात. परंतु अंड्याची भाजी तयार करून जास्त वेळ ठेवली तर त्यात साल्मोनेला बॅक्टेरिया तयार होतात. हे बॅक्टेरिया पोटात गेले तर ते विषबाधेचे कारण होऊ शकतात. अंड्याचे पदार्थ पुन्हा गरम करून खाण्याचे दुष्परिणाम भयंकर असल्याने आहारात ते टाळावे. 

6. बटाटा:

बटाटा बहुतेक घरांमध्ये खाल्ला जातो, पण बटाटा पुन्हा गरम केल्यास त्यात हानिकारक घटक तयार होतात. हे घटक शरीराला हानिकारक ठरू शकतात.

7. चिकन:

चिकनमध्ये पोषणाचे अनेक घटक असतात, परंतु चिकन पुन्हा गरम केल्याने त्यात देखील साल्मोनेला बॅक्टेरिया तयार होऊ शकतात. यामुळे चिकन आणि इतर मांसाहारी पदार्थ पुन्हा गरम करून खाण्याचे दुष्परिणाम आरोग्यासाठी धोकादायक ठरू शकतात.

8. कांदा, तळलेले पदार्थ, मश्रूम:

कांदा आणि इतर तळलेले पदार्थ तसेच मश्रूम पुन्हा गरम करणे अत्यंत धोकादायक ठरू शकते. या पदार्थांमध्ये हानिकारक रासायनिक बदल होऊन ते शरीरासाठी घातक ठरू शकतात.

पदार्थ पुन्हा गरम करून खाण्याचे दुष्परिणाम टाळण्यासाठी उपाय:

अन्न वाया जाण्याच्या धोका टाळण्यासाठी आपण तितकेच अन्न शिजवावे जितके आपल्याला लागेल. यामुळे अन्न वाया जाण्याची शक्यता कमी होईल आणि पुन्हा गरम करण्याची आवश्यकता नाही. तसेच, अन्न शिजवताना योग्य प्रमाणातच शिजवावे. अन्न गरम करताना त्याची तापमानाची देखरेख करा आणि एका वेळेस गरम केलेला अन्नच खा.

आपले आरोग्य अत्यंत महत्वाचे आहे. अन्न शिजवताना आणि खाताना त्याची योग्य काळजी घेणे आवश्यक आहे. वाया गेलेले अन्न परत गरम करून खाणे टाळा, तसेच आपल्या आरोग्याची काळजी घ्या !