तुम्हाला रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय आहे का ? त्वरित थांबवा !

आयुर्वेदानुसार, आपल्या अन्नामध्ये सहा प्रकारच्या चवी असतात: गोड, तिखट, तुरट, खारट, कडू आणि आंबट. या सहा चवी आपल्या शरीरात संतुलित असाव्यात, असे आयुर्वेद सांगतो. कोणत्याही चवीचा अतिरेक झाल्यास, त्याचे शरीरावर विविध नकारात्मक परिणाम होतात. आज आपण रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय यांच्या हानिकारक परिणामांबद्दल चर्चा करू, पण त्याआधी जेवणातील सहा चवींबद्दल थोडक्यात जाणून घेऊया.

“एक रसाभ्यासो दोर्बल्य कराणाम श्रेष्ठ:”

आयुर्वेदातील हा श्लोक सांगतो की, कोणत्याही एका रसाचा अतिरेक झाल्यास शरीरात दुर्बलता निर्माण होते. त्यामुळे सर्व चवींचे संतुलित सेवन आवश्यक आहे. जेवणामध्ये विविध चवी असाव्यात आणि प्रत्येक चवीचे आपल्याला सेवन करणे आवश्यक आहे.

आजकाल, पाश्चिमात्य पद्धतीनुसार, जेवणात स्टार्टर, मेन कोर्स आणि त्यानंतर गोड डेसर्ट असते. परंतु, अशी प्रथा जर आपण आपल्या आहारात अंगीकारली, तर अनेक आरोग्यविषयक समस्या उद्भवू शकतात.

आयुर्वेदात सांगितलेल्या श्लोकानुसार, जेवणात कशाप्रकारे चव घ्यावी हे स्पष्ट करण्यात आले आहे:

“पूर्वम मधुरम अश्रियात मध्ये आम्ललवणौ रसौ। पश्चात शेषान रसान वैद्यो भोजानेषु अवचारयेत।।“

या श्लोकानुसार, जेवणाच्या प्रारंभात गोड पदार्थ घेतले पाहिजे, त्यानंतर खारट किंवा तुरट पदार्थ आणि शेवटी तिखट किंवा आंबट पदार्थ सेवन केले पाहिजे. गोड पदार्थ पचण्यास जड असतात, त्यामुळे ते सर्वप्रथम घेतल्यास चयापचयावर कमी ताण येतो. रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय टाळावी आणि त्याऐवजी तिखट किंवा आंबट पदार्थ खाल्ले पाहिजेत, जे चयापचयात सुधारणा करतात.

रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय लागण्याची कारणे:

१) जेवणात पालेभाज्यांची कमी:

आपल्या आहारात विविध भाज्यांचा समावेश करणे आवश्यक आहे, कारण प्रत्येक भाज्यांमध्ये शरीरासाठी आवश्यक जीवनसत्वे असतात. हिरव्या पालेभाज्या कॅल्शियम, बीटा कॅरोटिन, आणि विविध व्हिटॅमिन्सचे उत्कृष्ट स्रोत आहेत. याचा समावेश न केल्यास, रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय लागण्याची शक्यता वाढते.

२) अनियमित झोप:

झोपेची अनियमितता किंवा कमी झोप शरीरातील साखरेचे प्रमाण कमी करते, ज्यामुळे रात्री गोड खाण्याची लालसा निर्माण होते.

३) जेवणावर लक्ष नसणे:

सध्या अनेक लोक जेवताना मोबाईल, टीव्ही किंवा इतर गोष्टींकडे लक्ष देतात. यामुळे जेवण अपूर्ण किंवा असंतुष्ट वाटते आणि म्हणूनच रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय लागते.

रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय आणि त्याचे हानिकारक परिणाम:

१) वजनवाढ:

गोड पदार्थ पचण्यास जड असतात, त्यामुळे चयापचय मंदावते. गोड पदार्थांमुळे इन्सुलिनची निर्मिती होते, जे चरबी वाढवते. त्यामुळे वजन वाढण्याची शक्यता आहे. 

२) झोपेवर परिणाम:

गोड पदार्थ घेतल्याने झोपेचे चक्र आणि विश्रांतीवर वाईट परिणाम होतो. रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय असल्याने हार्मोनल आणि चयापचय क्रियेत अडथळा येतो, आणि तणावजनक हार्मोनांमध्ये वाढ होते, ज्यामुळे झोपेवर परिणाम होतो.

३) मधुमेहाच्या समस्यांचा धोका:

गोड खाण्यामुळे शरीरात इन्सुलिनची पातळी वाढते, ज्यामुळे न्यूरोपॅथी, रेटिनोपॅथी आणि किडनीसंबंधी विकार होऊ शकतात. रात्री उशिरा गोड खाल्ल्यामुळे टाईप २ मधुमेह होण्याचा धोका वाढतो.

४) त्वचेवर आणि हृदयावर परिणाम:

गोड पदार्थामुळे त्वचा, हृदय आणि इतर अंगांवर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतात, आणि दीर्घकाळाने आरोग्यावर वाईट प्रभाव पडू शकतो.

रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय कशी बंद करावी?

१) सात्विक आहार:

आपल्या आहारात पुरेसे प्रथिने, चरबी, कार्बोहायड्रेट आणि आवश्यक जीवनसत्वांचा समावेश करा. यामुळे गोड खाण्याची लालसा कमी होईल.

२) जेवताना चवींचे लक्ष ठेवणे:

जेवताना खाद्य पदार्थ आणि त्यांच्या चवींकडे लक्ष केंद्रित करा. यामुळे आपल्याला जेवण अपूर्ण किंवा असंतुष्ट वाटत नाही.

३) झोपेची नियमितता:

आपली झोप नियमित ठेवा. वेळेवर झोपल्यास रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय कमी होईल.

४) लाभदायक गोड पदार्थ:

तरीही गोड खाण्याची इच्छा कमी होत नसेल, तर रात्री जेवणानंतर मध, गोड फळे, डार्क चॉकलेट किंवा दही यांसारखे चांगले पर्याय निवडा, जे आरोग्यासाठी हानिकारक नाहीत.

रात्रीच्या जेवणानंतर गोड खाण्याची सवय थांबवून आपण आपल्या आरोग्याला चांगली दिशा देऊ शकता.