६ पारंपरिक आहाराच्या मर्यादा जीवनशैलीमुळे संभवतात!

आपल्या जीवनशैलीत आपण जो नियमित आहार करतो तो पारंपरिक आहार आहे का? काय मिळतंय उत्तर? नाही असच ना? सध्याच्या बिझी शेड्युलमुळे आपण आपली पारंपरिक आहार पद्धत रोजच्या जीवनशैलीमध्ये समाविष्ट करू शकत नाही. पारंपरिक आहाराच्या मर्यादा अनेक आहेत ज्या आपल्या आजच्या जीवनशैलीमध्ये आपण पाळू शकत नाही. पारंपरिक आहार या आपल्या पूर्वजांनी शतकानुशतके वापरलेल्या आणि स्थिर जीवनशैलीसाठी अनुकूल असलेल्या आहार पद्धती आहेत. पारंपरिक आहार विशेषतः आपल्या सांस्कृतिक आणि भौगोलिक स्थानाशी संबंधित असतो. पारंपरिक आहारांचे फायदे अनेक आहेत परंतु त्याच्या काही मर्यादा देखील आहेत.

आणखी वाचा- आयुर्वेदानुसार जेवणाच्या वेळा: ४ वेळांपैकी एकही टाळू नये!

पारंपरिक आहाराचे फायदे:

१) आहारात विविधता आणि संतुलन:

पारंपरिक आहारात विविध प्रकारच्या खाद्यपदार्थांचा समावेश असतो, ज्यामुळे शरीराला आवश्यक असलेली सर्व पोषणतत्त्वे मिळतात. धान्य, कडधान्य, भाज्या, तेल, आणि दुग्धजन्य पदार्थ यांचा एकत्रित वापर तसेच शरीरासाठी आवश्यक असलेली प्रथिनं, फॅट्स, जीवनसत्त्वे आणि खनिजे देखील हा आहार पुरवतो.

२) नैसर्गिक पदार्थांचा समावेश:

पारंपरिक आहारामध्ये जास्तीत जास्त स्थानिक आणि ताज्या भाज्या, फळे, धान्य, आणि दुग्धजन्य पदार्थांचा समावेश होतो. ताज्या उत्पादनांचा वापर केल्याने शरीराला आवश्यक असलेली जीवनसत्त्वे आणि खनिजे मिळतात ज्यामुळे रोगप्रतिकारशक्ती वाढण्यास मदत होते. 

३) तंत्रज्ञानाच्या वापर टाळणे:

पारंपरिक आहारात पारंपरिक पद्धतीने स्वयंपाक करण्यात येतो, यावेळी कोणत्याही प्रकारचे तंत्रज्ञान वापरण्यात येत नाही. यामुळे तंत्रज्ञानाचा आपल्या आरोग्यावर होणारा परिणाम टाळता येतो. 

पारंपरिक आहाराच्या मर्यादा:

१) आहारातील विविधतेची कमतरता:

पारंपरिक आहार हे साधारणपणे एकसारखे असतात. त्या आहारामध्ये काही विशिष्ट पदार्थ, मसाले, भाज्या आणि कडधान्यांचा वापर जास्त असतो. यामुळे या आहारात आवश्यक असलेली विविधता कमी होऊ शकते, जी शरीराच्या सर्व पोषणतत्त्वांची आवश्यकता पूर्ण करण्यासाठी महत्त्वाची असते. काही महत्वाचे घटक जे आपल्या आरोग्यासाठी उत्तम परिणामकारक ठरतात, पारंपरिक आहाराच्या मर्यादा यामुळे आपण महत्त्वाच्या घटकांपासून वंचित राहू शकतो. 

२) आधुनिक जीवनशैली:

पारंपरिक आहार एक विशिष्ट जीवनशैली आणि शारीरिक श्रमांच्या आधारावर तयार झालेले असतात. आजच्या वेगवान आणि तंत्रज्ञानावर आधारित जीवनशैलीत या आहारांना अनुसरण करणे कठीण होऊ शकते. उदाहरणार्थ, शहरी भागात राहणाऱ्यांसाठी पारंपरिक आहार तयार करण्यास वेळ दवडू शकतो आणि त्यास श्रमही जास्त असतात, जे सध्या व्यस्त जीवनशैलीला अनुकूल नाही.

३) ताज्या आहाराचा अभाव:

पारंपरिक आहार अनेक वेळा ताज्या आणि स्थानिक उत्पादनांवर आधारित असतात, पण यामुळे या आहारांमध्ये ताजेपणाचा अभाव होऊ शकतो. अनेक शहरे आणि नगरांमध्ये स्थानिक बाजारपेठेतील उत्पादनांची उपलब्धता कमी होऊ शकते, जे पारंपरिक आहारासाठी आवश्यक असतात.

४) पदार्थांची मर्यादा:

पारंपरिक आहाराच्या मर्यादा म्हणजे पारंपरिक आहाराच्या तयारीसाठी विशिष्ट पदार्थांची आवश्यकता असते. जसे की खास मसाले, भाज्या, कडधान्ये किंवा गोष्टी ज्या त्या खास भौगोलिक भागातच उपलब्ध असतात. या पदार्थांचा पुरवठा कमी होण्यामुळे, पारंपरिक आहाराचे पालन करणे शक्य होऊ शकत नाही.

५) आधुनिक रोग:

आधुनिक काळात जीवनशैलीतील बदल, अत्याधिक फास्ट फूड आणि प्रक्रिया केलेल्या अन्नाचे प्रमाण वाढले आहे. त्यामुळे पारंपरिक आहार त्याच पद्धतीने प्रभावी नाही राहिला या एकप्रकारे पारंपरिक आहाराच्या मर्यादा आहेत. काही पारंपरिक आहारातील जास्त प्रमाणातील फॅट्स किंवा कॅलोरीसारख्या अन्नपदार्थांनी अनेक आधुनिक रोगांना प्रोत्साहन दिले आहे.

६) मानसिक आणि शारीरिकरित्या अनुकूल:

पारंपरिक आहाराच्या मर्यादा म्हणजे पारंपरिक आहाराचे पालन जरी आपल्या पूर्वजांच्या काळात शारीरिक गरजांसाठी अनुकूल असले तरी, आजच्या वेगवान जीवनशैलीत त्याचे पालन करणे मानसिक आणि शारीरिक पातळीवर जास्त थकवणारे असू शकते. विशेषत: हल्लीच्या व्यस्त जीवनशैलीत कमी वेळात पोषण मिळवण्यासाठी पारंपरिक पद्धतीमध्ये तडजोड करावी लागते.

पारंपरिक आहार आपल्याला अनेक शारीरिक फायदे मिळवून देतात, परंतु काही पारंपरिक आहाराच्या मर्यादा देखील आहेत. आधुनिक काळाच्या जीवनशैलीमध्ये पारंपरिक आहार पद्धती अनुकूल असल्या तरी, त्या पद्धतींमध्ये काही सुधारणा आणि बदल आवश्यक ठरतात. यासाठी सध्याच्या काळातील आहारातील आणि पोषणातील बदल या शास्त्राचा समावेश करून एक संतुलित आहार पद्धती तयार केली जाऊ शकते.